کد مطلب:173343 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:135
آشنایی کوتاه با سید بن طاووس
(برگرفته از متن لهوف سید بن طاووس 589-664 ه.ق بغداد - حله)
در حالات كسانی كه خدمت حضرت بقیة الله الاعظم (عج) مشرف شدند، داستان «اسماعیل هرقلی» از شهرت خاصی برخوردار است. ایشان، حضرت ولی عصر (عج) را در سامرا دیدار كرد و آن حضرت به او فرمود: از خلیفه ی عباسی چیزی قبول نكن و به فرزندم رضی الدین (سید بن طاووس) بگو سفارش نامه ای برای تو به «علی بن عوض» بنویسد و ما به او سپرده ایم كه هر چه خواهی به تو بدهد.
جناب سید بن طاووس، سید رضی الدین، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس، از نوادگان امام حسین مجتبی و امام سجاد علیهاالسلام، در روز 15 محرم سال 589 هجری در شهر حله به دنیا آمد. [1] .
سید علی بن طاووس در سال 664 هجری در سن 75 سالگی و در شهر بغداد وفات نمود. بدن شریفش را به نجف اشرف منتقل نموده و در حرم امام علی علیه السلام به خاك سپردند.
از آن جهت كه متن «لهوف»، از قلم پاك مرد بزرگوار و با حقیقتی چون «سید رحمه الله»، بر صفحه كاغذ نقش بسته، اثر عمیقی در فكر و روح انسان باقی می گذارد و قطرات اشك پر قیمتی بر چهره ی خواننده جاری می سازد. این حقیقتی است كه از روح بی آلایش آن سید والا مقام سرچشمه می گیرد.
یك نماز و هفتاد و دو ركعت
گرگ هایی كه به سختی همگی شان مستند
دست های پسر دست خدا را بستند
سینه از بغض عداوت چه حرارت دارد!
طفل شش ماهه دگر قصد شهادت دارد
دشمن دون به سر و روش به ناگه می زد
آب از فرط عطش یكسره له له می زد
مادری از غم هجران پسر، دق می كرد
خون ها بر جگر مصحف ناطق می كرد
گیرم امروز كه تیغش چو علی تیز نبود!
مادرش دخت رسول دو سرا نیز نبود
از چه رو چوب به كام و به زبانش می خورد؟!
خیزران بر لب و دندان و دهانش می خورد؟!
هاتفی گفت: جواب تو چه حاجت دارد!
این نمازی است كه هفتاد و دو ركعت دارد! [2] .
در حالات كسانی كه خدمت حضرت بقیة الله الاعظم (عج) مشرف شدند، داستان «اسماعیل هرقلی» از شهرت خاصی برخوردار است. ایشان، حضرت ولی عصر (عج) را در سامرا دیدار كرد و آن حضرت به او فرمود: از خلیفه ی عباسی چیزی قبول نكن و به فرزندم رضی الدین (سید بن طاووس) بگو سفارش نامه ای برای تو به «علی بن عوض» بنویسد و ما به او سپرده ایم كه هر چه خواهی به تو بدهد.
جناب سید بن طاووس، سید رضی الدین، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس، از نوادگان امام حسین مجتبی و امام سجاد علیهاالسلام، در روز 15 محرم سال 589 هجری در شهر حله به دنیا آمد. [1] .
سید علی بن طاووس در سال 664 هجری در سن 75 سالگی و در شهر بغداد وفات نمود. بدن شریفش را به نجف اشرف منتقل نموده و در حرم امام علی علیه السلام به خاك سپردند.
از آن جهت كه متن «لهوف»، از قلم پاك مرد بزرگوار و با حقیقتی چون «سید رحمه الله»، بر صفحه كاغذ نقش بسته، اثر عمیقی در فكر و روح انسان باقی می گذارد و قطرات اشك پر قیمتی بر چهره ی خواننده جاری می سازد. این حقیقتی است كه از روح بی آلایش آن سید والا مقام سرچشمه می گیرد.
یك نماز و هفتاد و دو ركعت
گرگ هایی كه به سختی همگی شان مستند
دست های پسر دست خدا را بستند
سینه از بغض عداوت چه حرارت دارد!
طفل شش ماهه دگر قصد شهادت دارد
دشمن دون به سر و روش به ناگه می زد
آب از فرط عطش یكسره له له می زد
مادری از غم هجران پسر، دق می كرد
خون ها بر جگر مصحف ناطق می كرد
گیرم امروز كه تیغش چو علی تیز نبود!
مادرش دخت رسول دو سرا نیز نبود
از چه رو چوب به كام و به زبانش می خورد؟!
خیزران بر لب و دندان و دهانش می خورد؟!
هاتفی گفت: جواب تو چه حاجت دارد!
این نمازی است كه هفتاد و دو ركعت دارد! [2] .
[1] جد هفتم ايشان، محمد بن اسحاق، كه به خاطر زيبايي و ملاحتش به طاووس مشهور شده بود از سادات بزرگوار مدينه محسوب مي شد. پدر او، موسي بن جعفر نيز، از روات بزرگ حديث است كه روايات خود را در اوراقي نوشته بود و بعد از او فرزندش آن ها را جمع آوري نموده و با نام «فرقة الناظر و بهجة الخاطر مما رواه والدي موسي بن جعفر» آن را منتشر نمود. مادر او نيز دختر ورام بن ابي فراس، از بزرگان علماي اماميه بود. مادر پدرش نيز نوه ي شيخ طوسي مي باشد و به همين خاطر سيد گاهي مي گويد: «جدي ورام بن أبي فراس» و گاهي مي گويد:«جدي الشيخ الطوسي».
سيد ابن طاووس در بين علما و مردم زمان خويش از احترام خاصي برخوردار بود. او علاوه بر اين كه فقيهي نام آور بود، اديبي گرانقدر و شاعري توانا به شمار مي رفت، گرچه شهرت اصلي او در زهد و تقوي و عرفان اوست و اكثر تأليفات او در موضوع ادعيه و زيارات مي باشد.
سيد كتابخانه بزرگ و بي نظيري داشت كه از جدش به ارث برده بود و او به گفته ي خودش تمام آن كتاب ها را مطالعه كرده يا درس گرفته بود. ابن طاووس كه از محضر اساتيد فراواني استفاده كرد و در سال 625 هجري به بغداد آمد، اما به جهت فشار دولت عباسي براي پذيرش پست هاي حكومتي، از بغداد به زادگاه خويش در حله مراجعت كرد.
آخرين سفر ابن طاووس در سال 652 هجري به بغداد بود. وي در بغداد منصب نقابت را پذيرفت و تا پايان عمر خويش در همان جا سكني گزيد. زماني كه مغول ها به بغداد حمله كرده و آن را اشغال نمودند، سيد نيز در بغداد بود.
در دوران اقامت ابن طاووس در بغداد از سوي خليفه عباسي، المستنصر، پيشنهادهايي مانند وزارت، سفارت و... به او شد؛ ولي سيد نپذيرفت. سيد در سال 661 هجري نقابت علويان را پذيرفت. نقيب بزرگ ترين شخصيت علمي و ديني سادات بود كه كليه ي امور مربوط به سادات را عهده دار مي شد. اين وظايف شامل قضاوت مشاجرات، رسيدگي به مساكين و مستمندان، سرپرستي ايتام و... مي شد. سيد در محضر بزرگان عصر خويش به كسب علم و ادب و معنويت پرداخت. ابن طاووس حدود 50 تأليف دارد كه بسياري از آن ها در موضوعات ادعيه و زيارات است. سيد كتابخانه اي غني داشته كه حدود 1500 كتاب در آن وجود داشته و در تأليف كتابهاي خويش از آن ها استفاده مي برده است.
از جمله تأليفات ايشان: 1- ده جلد كتاب «المهمات و التتمات» كه هر يك با عنوان مستقل چاپ شده است از جمله: فلاح السائل، زهرة الربيع، جمال الأسبوع، اقبال الأعمال و... كه سيد اين كتاب ها را به عنوان تتمه ي مصباح المتهجد شيخ طوسي نوشته است.
2- كشف المحجة لثمرة المهجة، كتابي اخلاقي است و شامل وصيت هاي سيد به فرزندش مي باشد.
3- مصباح الزائر و جناح المسافر.
4- الملهوف علي قتلي الطفوف.
5- مهج الدعوات و منهج العنايات و....
[2] سيد محمد جعفر غضنفري.